Wat zijn de gevolgen en nadelen van hard water in Nederland?

Wat zijn nou precies alle gevolgen van hard water in Nederland? We hebben ze hier op deze pagina voor u op een rijtje gezet. Op deze pagina over de gevolgen van hard water vond u ze in samenvatting al terug in de interactieve doorsnede van de woning, maar hieronder geven we u graag wat meer achtergronden en verwijzingen.

1. Kalkaanslag in de douche

Wanden, tegels en voegen maar vooral de douchewand slaat wit uit van de kalkaanslag die wordt veroorzaakt door een hoge waterhardheid. De ruwe en witgele oppervlakken die hierdoor ontstaan laten zich niet makkelijk wegpoetsen en trekken vuil en nieuwe kalk aan omdat op deze ruwe oppervlakken weer eenvoudig nieuwe kalk kan hechten.

Voor voegen en tegels in de douche geldt hetzelfde. Nieuwe kalk kan zich daar eenvoudig op hechten waardoor de aanslag snel groeit. Het schoonmaken van deze steenachtige oppervlakken zorgt voor een echte uitdaging omdat kalkaanslag zelf immers ook een steen is. Gaat u nu een zuur gebruiken om de kalkaanslag op te lossen dan loopt u het risico dat de ondergrond ook oplost en of beschadigd raakt.

Douchekoppen en kranen in de douche moeten afhankelijk van de mate van waterhardheid regelmatig ontkalkt worden om hun doorstroming te behouden. Dit kan met azijn omdat dit een relatief milde zure reiniger is. Nadeel is dat het wegpoetsen van kalk met azijn redelijk arbeidsintensief is.

Kalkaanslag in de douche is erg onhygiënisch omdat het een echte voedingsbodem vormt voor bacteriën en dat juist op een plek waar hygiëne van belang is.

2. Oplopende energierekening

Uit wetenschappelijk onderzoek [1] is gebleken dat verwarmingsinstallaties en boilers minder goed werken door hard water omdat kalkaanslag isolerend werkt. Dat zorgt voor rendementsverlies, en doet de energierekening van een vierpersoonshuishouden al snel stijgen met 60 euro per jaar.

Voor een onderbouwing van deze cijfers verwijzen we u naar het onderzoek dat u hierboven via de link kunt lezen maar samengevat zien de cijfers voor wat betreft de besparing op energie er zo uit:

• Gas: 20 euro
• Elektriciteit: 40 euro
• Onderhoud CV: 27,50 euro
• Zeep en schoonmaakmiddelen: 414 euro

Totale besparing per jaar: 501,50 euro

3. Droge huid(problemen)

Hard water droogt de huid uit. Hierdoor ook lijkt er wel een relatie te zijn tussen de hardheid van water en huidproblemen zoals eczeem. Omdat zeep minder goed schuimt in hard water moet u er veel meer van gebruiken voor hetzelfde effect dat u krijgt bij zacht water. Zeep, vuil en kalk vormen een laag die u bijvoorbeeld ziet als een vieze rand wanneer u het bad laat leeglopen.

Nu zijn harde mineralen in het water problematisch wanneer we douche of baden met warm water. De poriën in de huid gaan dan namelijk openstaan waardoor ze de huid binnendringen en daar voor irritatie zorgen. Voor zepen en schoonmaakmiddelen geldt hetzelfde.

Laat die irritatie nu juist problematisch zijn voor mensen die last hebben van huidproblemen zoals eczeem of psoriasis. Hun huid is extra gevoelig waardoor de problemen ook zienderogen toenemen. Hierdoor voelt de huid droog en trekkerig aan, bijna alsof u een maatje kleiner bent geworden na het nemen van een douche.

4. Extra schoonmaakwerk

Kalkaanslag is met de juiste middelen te verwijderen maar het kost veel poetswerk en dus veel moeite, geld en tijd. Aan zeep en schoonmaakmiddelen gebruikt u zelfs meer dan 400 Euro per jaar extra wanneer het water hard is. Agressieve en/of zure reinigers lossen daarbij de kalk wel op maar ook nemen ook meteen de ondergrond mee.

Over het algemeen zorgt hard water ervoor dat er minimaal twee keer zoveel schoonmaakmiddel nodig is voor de dagelijkse schoonmaakklussen. Kalk en zeep reageren namelijk met elkaar waardoor het zeep minder goed lijkt te werken in hard water en er dus een extra hoeveelheid schoonmaakmiddel gedoseerd moet worden ter comensatie zoals u ook in dit zelfde onderzoek kunt lezen.

5. Meer (vaat)wasmiddel

Vaatwassers en wasmachines verbruiken veel meer zeep bij hard water. Dit heeft te maken met hetzelfde principe dat de werking van zepen in hard water moeilijker maakt. Dit is zo extreem dat bij een waterhardheid van 10 Duitse graden elke 1000 liter water 1,8 kilo wasmiddel méér nodig heeft dan bij het gebruik van zacht water. Dat is twee keer zoveel!

In de wasmachine zelf kan de reactie tussen kalk en zeep, die we kalkzeepvorming noemen voor problemen zorgen. Deze kalkzeep, die we ook wel vetluis noemen, kan namelijk zorgen voor verstoppingen omdat het lastig wegspoelt uit de leidingen en het inwendige van de wasmachine. Wanneer dit niet met regelmaat wordt schoongemaakt zult u op den duur de witgoed monteur erbij moeten halen omdat er bijvoorbeeld niet meer genoeg water aangevoerd kan worden doordat de aanvoer verstopt is geraakt.

De extra kosten voor zeep en schoonmaakmiddelen door hard water lopen zo als snel op tot een bedrag van ruim 400 euro per jaar voor een gemiddeld gezin in Nederland.

Een minder bekend fenomeen is dat het vlekverwijderend vermogen van hard water een stuk lager ligt dan van zacht water. Hier is onderzoek naar gedaan de conclusie van dit onderzoek was dat vlekken veel moeilijker verwijderd kunnen worden met hard water en dat er ook een hogere temperatuur voor nodig is om dit überhaupt te doen. Dit waren de uitkomsten van het Batelle onderzoek [1]

6. Apparatuur en kranen

Kokend-water-kranen van Quooker of Daalderop kunnen erg slecht tegen hard water. Na enige tijd - als de uitloop van deze kranen een laagje kalk gaan vertonen - beginnen ze te sputteren. Wanneer ze opengehaald worden omdat er bijna helemaal geen water meer uitkomt, zitten de boilers meestal al vol met kalkschilfers waardoor ze droogkoken en uiteindelijk stuk gaan.

Hetzelfde gaat op voor espressoapparaten en andere koffiezetters. Hier worden storingen ook bijna altijd veroorzaakt doordat de boilers vollopen met kalk, waardoor de temperatuur steeds lastiger te controleren valt. Uiteindelijk 'blazen' ze zich hierdoor feitelijk op. 

En, wat te denken van thermostaatkranen waarbij de keramische schijven helemaal beschadigd raken door de kalkafzettingen. Kent u het gevoel van een steeds stroever draaiende thermostaatkraan? Dat is vaak het eerste teken en het begin van het einde. Niet veel langer hierna zult u de kraan namelijk moeten vervangen.

Al deze apparaten gebruiken daarbij ook onnodig veel energie door de verkalking. Kalk isoleert warmte namelijk erg effectief waardoor apparatuur steeds meer energie nodig heeft om eenzelfde resultaat te bereiken. Denk hierbij eens aan de waterkoker. Wanneer u een nieuwe en een volledig verkalkte waterkoker tegelijkertijd aanzet, welke van de twee zal dan het eerst zijn kookpunt bereiken?

7. Bittere thee

Thee die is gezet met hard water zal snel bitter gaan smaken. Het vliesje dat ontstaat wanneer u de thee even laat staan ontstaat doordat de oliën uit de theebladeren een reactie aangaan met de kalkdeeltjes. Een bruinachtig residu ziet u hiervan terug als het laagje op uw thee en in uw kopje.

Het is ook niet voor niets dat de theespecialisten van het vermaarde Britse Twinings aanraden om hard water te filteren zodat het zacht wordt. En, waarom kookte men het water vroeger zo lang denkt u? Om het zachter te maken! Hoe langer we het water koken in een ouderwetse ketel, des te meer kalk zich afzet in de ketel. Dat is ook waar de naam ketelsteen vandaan komt, een synoniem voor kalkaanslag.

8. Kalkstrepen op ramen

Wanneer water opdroogt op glas, keramiek of bijvoorbeeld lakwerk, zet het kalkaanslag af op deze oppervlakken. Dat is ook de reden dat glazenwassers water zonder kalk gebruiken wanneer ze snel een streeploos resultaat willen bereiken.

Wanneer hard water opdroogt verdampen de pure watermoleculen maar de zwaardere kalkaanslag vormende deeltjes verdampen niet mee. Zo ontstaan dus de kringen of vlekken op het glas van de douche, strepen op de lak van de auto of de zojuist gewassen en/of gezeemde ramen in uw woonkamer. Hoe harder het water des te meer sporen. Dat zal u niet verbazen.

9. Kalk op de lak

Net als bij de gewassen ramen heeft ook de auto te kampen met de gevolgen van verdampend hard water. Kalkdeeltjes blijven achter en schoon water verdampt. Was het andersom dan zag u geen kalkvlekken en kringen op de auto bij het wassen en dan was het ook geen probleem geweest om de auto zelf op een zaterdagvoormiddag te wassen. Nu wordt u toch veelal gedwongen om de auto naar de wasstraat te brengen voor een perfect resultaat.

Helemaal donkere auto’s vormen een redelijk dramatische combinatie met hard water, zoals iedereen weet die hiertoe weleens een poging heeft ondernomen.

10. Glascorrosie

Er is meer zeep nodig al naar gelang de waterhardheid hoger is zoals al te lezen valt bij punt 5. Ook is er een hogere temperatuur nodig om alles überhaupt goed te reinigen wanneer het water hard is, omdat het vlekverwijderd vermogen van hard water een stuk lager ligt zoals u eerder in dit artikel al kon lezen.

Die extra zeep en vooral ook die hogere temperatuur zorgt voor extra corrosie van het glaswerk en het servies. De kosten voor de doseringen van de vaatwasser kunnen door de vaak hoge kosten van vaatwasmiddelblokjes (met de meest exotische toevoegingen) al snel flink oplopen. Extra pijnlijk wanneer u zich realiseert dat dit dus beschadigingen van de vaat in de hand werkt.

[1] D. D. Paul, V.V. Gadkari, D.P. Evers, M.E. Goshe, and D.A. Thornton (2011). Final Report: Study on Benefits of Removal of Water Hardness (Calcium and Magnesium Ions) from a Water Supply. Columbus, OH: Battelle Memorial Institute.